Węgiel brunatny jest skałą osadową która powstała z obumarłych szczątków roślin. Węgiel kamienny zawiera od 62 do 75 % węgla pierwiastkowego. Przypuszcza się, że węgiel brunatny powstał w erze kenozoicznej, a ściślej mówiąc w trzeciorzędzie, z obumarłych roślin, które uległy zwęgleniu bez dostępu atmosferycznego tlenu.
Jednym z zastosowań węgla brunatnego jest zastosowanie jako paliwo . Jednak jego wartość opałowa jest dużo niższa od wartości opałowej węgla kamiennego, gdyż wacha się ona między 7,5 a 21 MJ/Kg. Węgiel brunatny jest zaliczany do źródeł energii, które nie są odnawialne.
Węgiel brunatny jest dzielony na wiele sposobów. Jednym z nich jest podział ze względu na wielkość ziarna. W tym podziale wyróżniamy 7 sortymentów. Drugim podziałem jest podział ze względu na twardość. Tutaj wyróżniamy dwa typy: pierwszy to miękki, który jest wydobywany głównie w kopalniach odkrywkowych; drugi to twardy najczęściej wydobywany w kopalniach podziemnych.
Węgiel brunatny może być wykorzystywany tylko w najbliższym sąsiedztwie kopalni. Powodem tego jest skłonność mokrego i zapopielonego węgla brunatnego do zbijania się w masę trudną do rozładowania podczas transportu. Ponadto węgiel ten w zimie bardzo często zamarza. Z tego powodu większość elektrowni zasilanych węglem brunatnym jest ulokowana w bliskim otoczeniu kopalń tego surowca. Węgiel brunatny w tym przypadku dostarczany jest do elektrowni przy pomocy przenośników taśmowych. Jedynie elektrownia Konin jest zaopatrywana w węgiel brunatny doprowadzany z kopalni za pomocą specjalnej kolei przemysłowej.
W Polsce surowiec ten wydobywany jest w Zagłębiu Turoszowskim, Bełchatowskim, Konińskim oraz Sieniawie Lubuskiej. Podstawowe miasta wydobywcze węgla brunatnego to Bełchatów, Konin, Turek, Koło, Bogatynia oraz Turów. Natomiast perspektywiczne złoża tego surowca są w Gubin-Mosty-Brody oraz Legnica-Prochowice-Ścinawa. W tym drugim przypadku przewiduje się, że jest to największe złoże węgla brunatnego w Europie, a nawet na świecie.
Wydobycie węgla brunatnego w Polsce jest około dwukrotnie mniejsze w porównaniu z wydobyciem węgla kamiennego. Również w tym przypadku można zauważyć tendencję spadkową, gdyż w tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątym dziewiątym roku wydobyto 63 miliony ton tego surowca, a już dwa lata później o 3,5 miliona ton mniej. Polska jest na 6 miejscu wśród państw wydobywujących węgiel brunatny. Polskę poprzedzają Niemcy, Rosja, Stany Zjednoczone, Australia i Grecja.