Ropa naftowa zwana przez jednych olejem skalnym, a przez innych czarnym złotem jest ciekłą kopaliną, w skład której wchodzą m.in. węglowodory gazowe, zarówno stałe jak i ciekłe bituminy z nie dużymi ilościami tlenu, azotu, siarki jak również innych zanieczyszczeń. Jako główny surowiec przemysłu chemicznego ma ogromne znaczenie dla globalnej gospodarki. Ponadto ropa naftowa jest najważniejszym surowcem energetycznym.
Przypuszcza się, że ropa naftowa ma pochodzenie organiczne, to znaczy powstała z obumarłych szczątków roślin i zwierząt, gromadzonych pod powierzchnią morza z małą ilością różnych okruchów mineralnych. Ropa naftowa otrzymywana jest z wyżej wymienionych składników, jeżeli mają miejsce następujące czynniki powodujące jej przeobrażenie takie jak: odpowiednio dobrana temperatura, odpowiednie środowisko redukujące, obecność bakterii oraz pierwiastków radioaktywnych, jak również wiele innych czynników których nie sposób tu wymienić.
Ropa naftowa jest wydobywana niemal na całym świecie. I tak, w Azji jest to głównie teren Zatoki Perskiej, Syberia jak i Morze Kaspijskie. Ponadto duże złoża ropy naftowej znajdują się w Kanadzie, Meksyku, Stanach Zjednoczonych, w północnej Afryce oraz na terenie Ameryki Środkowej i Północnej. Stosunkowo małe złoża tego surowca znajdują się również w Polsce.
Ropa naftowa wydobywana w Zatoce Perskiej zaspokaja aż 30 % światowego zapotrzebowania. To zaś oznacza iż kraje nad Zatoką Perską są głównymi eksporterami tego surowca i w praktyce to oni dyktują wartość rynkową tego surowca. Przykładowo na 3,5 miliarda ton ropy naftowej wydobytej w 2002, Arabia Saudyjska wydobyła aż trzysta dziewięćdziesiąt pięć milionów ton, Rosja 380, a Stany Zjednoczone 295.
W Polsce pierwsza kopalnia tego surowca powstała już w tysiąc osiemset pięćdziesiątym czwartym roku. Inicjatorem jej budowy był Ignacy Łukasiewicz. Kopalnia ta była zbudowana w miejscowości Bóbrka niedaleko Krosna. Dwa lata później powołano do życia pierwszy w Polsce zakład, który destylował ropę naftową. Zlokalizowany był w Ulaszowicach. W 1884 roku powstała w Gorlicach rafineria, która współcześnie jest zaliczana do jednych z najstarszych na świecie.
W Polsce wydobycie ropy naftowej zlokalizowane jest w Zagłębiu Pomorskim, Karpackim Zagłębiu Roponośnym, które skupia Krosno, Jasło i gorlice, Barnówku koło Dębna oraz na szelfie, gdzie jest wydobywana spod dna Morza Bałtyckiego.
Wyróżniamy kilka podziałów ropy naftowej. Są to m.in. podział ze względu na ciężar właściwy, skład chemiczny, zawartość żywic, parafiny, siarki oraz wiele innych, których nie ma potrzeby wymieniać.